Η ρινορραγία ή αλλιώς η αιμορραγία από τη μύτη προκαλείται, όταν τα αιμοφόρα αγγεία στη ρινική κοιλότητα να σπάνε προκαλώντας διαρροή αίματος. Οι ρινορραγίες μπορεί να είναι ελαφριές και να σταματούν από μόνες τους, ή πιο σοβαρές και να απαιτούν ιατρική παρέμβαση. Ο Δρ. Κωνσταντίνος Σουλαντίκας, Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος (ΩΡΛ), αναλύει τους κινδύνους που μπορεί να σχετίζονται με τη ρινορραγία και την αντιμετώπισή της.
Τι είναι η ρινορραγία
Η ρινορραγία είναι η αιμορραγία της ρινός, που μπορεί να συμβεί σε ένα ή και στα δύο ρουθούνια. Συνήθως οφείλεται σε τραυματισμό, ξηρότητα του ρινικού βλεννογόνου, αλλεργίες, υπέρταση ή άλλες ιατρικές καταστάσεις. Ενώ μπορεί να είναι, είτε ήπια και παροδική, είτε πιο σοβαρή και απαιτητική ιατρικής παρέμβασης.
Αίτια ρινορραγίας
Η ρινορραγία μπορεί να προκληθεί από διάφορους παράγοντες:
- Τραυματισμοί: Χτύπημα στη μύτη, σκάλισμα της μύτης ή εισαγωγή ξένου σώματος.
- Ξηρότητα του ρινικού βλεννογόνου: Από ξηρό περιβάλλον ή χρήση θέρμανσης.
- Φλεγμονές: Ρινίτιδα, ιγμορίτιδα ή αλλεργική ρινίτιδα
- Αγγειακές ανωμαλίες: Ραγάδες ή ευθραυστότητα των αγγείων του ρινικού διαφράγματος.
- Χρήση φαρμάκων: Τοπικά ρινικά σπρέι ή υπερβολική χρήση αποσυμφορητικών.
- Όγκοι: Καλοήθεις (π.χ. πολύποδες μύτης) ή κακοήθεις στη ρινική κοιλότητα (σπάνια).
- Υπέρταση: Αυξημένη αρτηριακή πίεση που προκαλεί ρήξη αγγείων.
- Διαταραχές πήξης: Αιμορροφιλία, θρομβοπενία ή χρήση αντιπηκτικών φαρμάκων.
- Αναιμία ή έλλειψη βιταμίνης C: Εξασθένηση των αγγείων.
- Λοιμώξεις: Συστήματα όπως η γρίπη ή ο κορονοϊός μπορεί να ερεθίσουν τη ρινική κοιλότητα.
- Ορμονικές αλλαγές: Κατά την εγκυμοσύνη ή την εφηβεία.
- Κατάχρηση ουσιών
Τύποι ρινορραγίας
Η ρινορραγία διακρίνεται σε δύο κύριους τύπους, ανάλογα με την προέλευση της αιμορραγίας στη ρινική κοιλότητα:
Πρόσθια ρινορραγία
- Προέλευση: Αιμορραγία από το πρόσθιο τμήμα του ρινικού διαφράγματος, κυρίως από το αγγειακό πλέγμα του Κίσσελμπαχ.
- Συχνότητα: Είναι ο πιο κοινός τύπος, ιδιαίτερα σε παιδιά και νεαρούς ενήλικες.
- Χαρακτηριστικά: Συνήθως είναι ήπια, εύκολα αντιμετωπίσιμη και δεν διαρκεί πολύ.
- Αίτια: Ξηρότητα, τραυματισμός (π.χ. σκάλισμα της μύτης), αλλεργίες ή μικροτραυματισμοί των αγγείων.
Οπίσθια ρινορραγία
- Προέλευση: Αιμορραγία από τα οπίσθια και βαθύτερα αγγεία της μύτης, όπως η σφηνοϋπερώια αρτηρία.
- Συχνότητα: Σπανιότερη αλλά πιο σοβαρή, συχνότερη σε ηλικιωμένους ή άτομα με υπέρταση.
- Χαρακτηριστικά: Η αιμορραγία είναι έντονη, δύσκολα ελεγχόμενη και συχνά τρέχει προς τον φάρυγγα.
- Αίτια: Υπέρταση, διαταραχές πήξης, τραύματα ή όγκοι στη ρινική κοιλότητα.
Η διάκριση μεταξύ των δύο τύπων είναι σημαντική, καθώς η οπίσθια ρινορραγία απαιτεί συχνότερα ιατρική παρέμβαση και νοσοκομειακή φροντίδα.
Συμπτώματα ρινορραγίας
Τα συμπτώματα της ρινορραγίας μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με την ένταση και τον τύπο της αιμορραγίας, αλλά γενικά περιλαμβάνουν:
- Αιμορραγία από τη μύτη: Η πιο προφανής ένδειξη, είτε από το ένα είτε από τα δύο ρουθούνια. Στην περίπτωση της οπίσθιας ρινορραγίας, η αιμορραγία μπορεί να τρέχει προς το πίσω μέρος του λαιμού.
- Αίσθημα πίεσης ή φραγμένη ρινική αναπνοή: Συχνά συνοδεύει τη ρινορραγία λόγω της αιμορραγίας ή του σχηματισμού θρόμβου στην μύτη.
- Αιμόπτυση (αιμορραγία στο στόμα): Αν η αιμορραγία είναι έντονη και η ροή αίματος φτάσει στο λαιμό, μπορεί να καταλήξει στο στόμα και να παρατηρηθεί αίμα.
- Λιποθυμία: Σε περιπτώσεις πιο σοβαρής αιμορραγίας, ειδικά αν είναι οπίσθια και ασταθής, μπορεί να προκαλέσει πτώση της αρτηριακής πίεσης και ζαλάδα.
- Δύσπνοια: Αν η αιμορραγία είναι έντονη και ρέει προς το λαιμό, μπορεί να προκαλέσει δυσκολία στην αναπνοή ή την κατάποση.
- Σκούρα ή ροζ χρώμα αίματος: Αν το αίμα είναι φρέσκο, θα είναι κόκκινο. Αν έχει περάσει λίγο χρονικό διάστημα, μπορεί να γίνει σκούρο ή καφετί.
Είναι η ρινορραγία επικίνδυνη;
Η ρινορραγία συνήθως δεν είναι επικίνδυνη και συνήθως δεν προκαλεί σοβαρές επιπλοκές, ειδικά όταν πρόκειται για την κοινή πρόσθια ρινορραγία, η οποία συνήθως μπορεί να αντιμετωπιστεί εύκολα. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις όπου η ρινορραγία μπορεί να είναι πιο σοβαρή και να απαιτεί ιατρική παρέμβαση, όπως:
Πότε μπορεί να είναι επικίνδυνη:
Σε γενικές γραμμές, η ρινορραγία δεν είναι επικίνδυνη αν αντιμετωπιστεί σωστά, αλλά σε περιπτώσεις έντονης ή παρατεταμένης αιμορραγίας, ή αν υπάρχουν άλλοι παράγοντες κινδύνου, είναι σημαντικό να ζητηθεί ιατρική βοήθεια.
- Οπίσθια ρινορραγία: Προέρχεται από τα βαθύτερα αγγεία της ρινικής κοιλότητας και μπορεί να είναι πιο δύσκολη στον έλεγχο, συχνά απαιτώντας ιατρική βοήθεια.
- Συνεχιζόμενη αιμορραγία: Αν η αιμορραγία διαρκεί περισσότερο από 20-30 λεπτά ή επαναλαμβάνεται συχνά, μπορεί να υποδηλώνει υποκείμενα προβλήματα. Η υπέρταση ή διαταραχές πήξης του αίματος είναι μερικά από αυτά.
- Μεγάλη ποσότητα αίματος: Σε περίπτωση έντονης αιμορραγίας ή σοβαρής απώλειας αίματος, μπορεί να υπάρξουν κίνδυνοι για τη γενική υγεία, όπως πτώση της αρτηριακής πίεσης ή λιποθυμία.
- Υποκείμενα ιατρικά προβλήματα: Άτομα με διαταραχές πήξης, αιμορροφιλία ή άλλα προβλήματα αίματος μπορεί να αντιμετωπίσουν σοβαρότερα επεισόδια ρινορραγίας.
- Εγκυμοσύνη: Σε εγκύους, η ρινορραγία μπορεί να είναι συχνή λόγω των ορμονικών αλλαγών. Αν η αιμορραγία είναι πολύ έντονη ή συνεχίζεται, απαιτεί έλεγχο από γιατρό.
Γιατί η ρινορραγία συμβαίνει αργά το βράδυ;
Η ρινορραγία μπορεί να συμβεί πιο συχνά αργά το βράδυ για διάφορους λόγους:
- Αυξημένη ξηρότητα του αέρα τη νύχτα: Ο αέρας σε εσωτερικούς χώρους κατά τη διάρκεια της νύχτας είναι συνήθως πιο ξηρός λόγω θέρμανσης ή κλιματιστικών, κάτι που μπορεί να ερεθίσει τον ρινικό βλεννογόνο και να οδηγήσει σε ρήξη των αγγείων, προκαλώντας αιμορραγία.
- Μειωμένη ροή αίματος: Κατά τη διάρκεια της νύχτας, η κυκλοφορία του αίματος μπορεί να είναι πιο αργή λόγω της ξαπλωτής θέσης, γεγονός που μπορεί να αυξήσει την πίεση στα ρινικά αγγεία και να τα καταστήσει πιο επιρρεπή σε ρήξη.
- Μειωμένη προσοχή ή παρέμβαση: Κατά τη διάρκεια της ημέρας, οι άνθρωποι είναι συνήθως πιο δραστήριοι και μπορεί να μην παρατηρούν ή να μην αντιλαμβάνονται την έναρξη της ρινορραγίας, ενώ το βράδυ, όταν είναι πιο χαλαροί, μπορεί να το αντιληφθούν αμέσως.
- Αλλεργίες ή φλεγμονές: Αν υπάρχουν αλλεργίες ή φλεγμονές στις ρινικές διόδους, τα συμπτώματα μπορεί να επιδεινώνονται τη νύχτα, καθώς η ρινική βλέννα μπορεί να παγιδεύεται πιο εύκολα, προκαλώντας ερεθισμούς και αιμορραγία.
- Θέρμανση ή κλιματισμός: Η χρήση κεντρικής θέρμανσης ή κλιματιστικών μπορεί να προκαλέσει αποξήρανση του αέρα, κάτι που μπορεί να ερεθίσει και να ξηράνει τη μύτη, καθιστώντας τον ρινικό βλεννογόνο πιο ευάλωτο σε τραυματισμούς.
Χρόνια ρινορραγία – τι σημαίνει
Η χρόνια ρινορραγία αναφέρεται σε περιπτώσεις αιμορραγίας από τη μύτη που συμβαίνει τακτικά ή επαναλαμβανόμενα για διάστημα μεγαλύτερο από 2-3 εβδομάδες ή ακόμα και σε καθημερινή βάση. Αυτός ο τύπος ρινορραγίας μπορεί να είναι σύμπτωμα μιας υποκείμενης ιατρικής κατάστασης και απαιτεί αξιολόγηση από γιατρό.
Αίτια χρόνιας ρινορραγίας:
- Ξηρότητα του ρινικού βλεννογόνου: Συνήθως προκαλείται από περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως η θέρμανση ή ο κλιματισμός, που προκαλούν αποξήρανση του αέρα και του ρινικού βλεννογόνου.
- Αλλεργίες: Ρινίτιδα και αλλεργίες που προκαλούν φλεγμονή και ερεθισμό των ρινικών διόδων.
- Διαταραχές πήξης του αίματος: Παθήσεις όπως η αιμορροφιλία, θρομβοπενία ή η χρήση αντιπηκτικών φαρμάκων (π.χ. ασπιρίνη) μπορεί να καθιστούν τα αγγεία πιο εύθραυστα και να αυξάνουν την πιθανότητα αιμορραγίας.
- Υπέρταση: Η αυξημένη αρτηριακή πίεση μπορεί να προκαλέσει ρήξη των αγγείων στη μύτη, οδηγώντας σε συχνές ρινορραγίες.
- Ανατομικά προβλήματα: Παθολογίες όπως το στραβό ρινικό διάφραγμα.
- Ορμονικές αλλαγές: Η εγκυμοσύνη ή ορισμένες ορμονικές θεραπείες μπορεί να προκαλέσουν ευαισθησία και τάση για αιμορραγία στη μύτη.
- Χρήση ναρκωτικών: Η χρήση ναρκωτικών ουσιών όπως η κοκαΐνη, που εισάγονται στη μύτη, μπορεί να προκαλέσουν χρόνια ρινορραγία.
- Όγκοι στη ρινική κοιλότητα: Πολύ σπάνια, όγκοι (καλοήθεις ή κακοήθεις) στη μύτη ή στους παραρρίνιους κόλπους μπορεί να προκαλέσουν επαναλαμβανόμενη αιμορραγία.
Πως αντιμετωπίζεται η σοβαρή ρινορραγία;
Η σοβαρή ρινορραγία απαιτεί άμεση ιατρική παρέμβαση, καθώς μπορεί να προκαλέσει σημαντική απώλεια αίματος και να υποδηλώνει σοβαρότερες υποκείμενες καταστάσεις. Η θεραπεία εξαρτάται από την αιτία και την ένταση της αιμορραγίας, αλλά συνήθως περιλαμβάνει τα εξής βήματα:
1. Αρχική βοήθεια (Πρώτες βοήθειες):
- Κάθισμα και κεφαλή σε όρθια θέση: Ο ασθενής πρέπει να καθίσει και να γείρει ελαφρώς μπροστά για να αποφευχθεί η κατάποση του αίματος.
- Πίεση στη μύτη: Η εφαρμογή πίεσης στη μύτη για περίπου 10-15 λεπτά, κρατώντας τα ρουθούνια κλειστά, μπορεί να βοηθήσει να σταματήσει η αιμορραγία, ειδικά σε περιπτώσεις πρόσθιας ρινορραγίας.
- Εφαρμογή παγοκύστη: Εφαρμόστε μια παγοκύστη στην ρινική περιοχή ή στον αυχένα για να βοηθήσετε στη συστολή των αιμοφόρων αγγείων.
2. Ιατρική παρέμβαση:
- Καυτηριασμός: Ο γιατρός μπορεί να χρησιμοποιήσει διάφορες τεχνικές για να σταματήσει την αιμορραγία, όπως τη χημικό καυτηριασμό (με νιτρικό άργυρο) ή τον ηλεκτρικό καυτηριασμό για να κλείσει τα αιμοφόρα αγγεία.
- Επιβολή ρινικής γάζας ή σφραγιστικού: Ειδικά σφραγιστικά ή σπόγγοι ρινικοί χρησιμοποιούνται για να πιέσουν τα αιμοφόρα αγγεία και να ελέγξουν την αιμορραγία.
- Αγγειακή σφράγιση (Embolization): Στις περιπτώσεις σοβαρής οπίσθιας ρινορραγίας που δεν σταματούν με άλλες μεθόδους, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ενδοαγγειακή σφράγιση για να εμποδίσει τη ροή αίματος στην περιοχή.
3. Αντιμετώπιση υποκείμενων αιτίων:
- Αντιμετώπιση υπέρτασης: Αν η ρινορραγία προκαλείται από υπέρταση, η θεραπεία της υψηλής αρτηριακής πίεσης είναι απαραίτητη.
- Διαταραχές πήξης: Σε περιπτώσεις που η ρινορραγία οφείλεται σε διαταραχές πήξης του αίματος (π.χ. αιμορροφιλία ή χρήση αντιπηκτικών), μπορεί να απαιτείται θεραπεία με φάρμακα ή ακόμη και μετάγγιση παραγώγων αίματος.
4. Χειρουργικές επεμβάσεις:
- Αν άλλες μέθοδοι αποτύχουν, και ιδιαίτερα αν η αιμορραγία προκαλείται από όγκο ή ανατομικό πρόβλημα στη ρινική κοιλότητα, μπορεί να απαιτηθεί χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση του προβλήματος. Η FESS αποτελεί τη λειτουργική ενδοσκοπική χειρουργική ρινός-παραρρινίων, η οποία ενδείκνυται για τη χειρουργική αντιμετώπιση των χρόνιων ρινορραγιών.
Η ρινορραγία αναφέρεται στην αιμορραγία από τη μύτη, η οποία συνδέεται με την εκροή αίματος από τη μύτη. Η αντιμετώπιση της συχνά μπορείς να απαιτεί άμεση ιατρική φροντίδα, κυρίως όταν λαμβάνουν χρόνια μορφή. Στην περίπτωση όπου εμφανίζεται ασταμάτητη ή χρόνια ρινορραγία, επικοινωνήστε με τον Δρ. Κωνσταντίνος Σουλαντίκας, Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος ΩΡΛ, για να σας προσφέρει εξατομικευμένη θεραπεία.