Τι είναι οι πολύποδες μύτης;
Οι ρινικοί πολύποδες ή πολύποδες μύτης είναι κιτρινωπές ή διάφανες μάζες που βρίσκονται μέσα στη μύτη ή στους παραρρίνιους κόλπους. Εμφανίζονται συχνότερα σε άντρες μέσης ηλικίας, σπάνια σε παιδιά, και έχουν την τάση να μεγαλώνουν και να επεκτείνονται. Στις περισσότερες περιπτώσεις εντοπίζονται και στις δυο ρινικές κοιλότητες ταυτόχρονα. Εξαίρεση αποτελεί ο χοανοπολύποδας ο οποίος είναι μονόπλευρος, αυξάνει γρήγορα σε μέγεθος και αποφράσσει τη ρινική αναπνοή και την επικοινωνία της μύτης με τον φάρυγγα στη μεριά που βρίσκεται. Η ρινική πολυποδίαση θεωρείται ότι ανήκει στην κατηγορία της χρόνιας ρινοκολπίτιδας δηλαδή είναι αποτέλεσμα χρόνιας φλεγμονώδους αντίδρασης στη ρινική κοιλότητα και έχει πάντα καλοήθη συμπεριφορά. Ο ακριβής μηχανισμός της φλεγμονής δεν είναι ακόμα σαφής, ενοχοποιούνται ιοί, μικρόβια και μύκητες ενώ στις τελευταίες μελέτες δεν φαίνεται να υπάρχει κάποια σχέση ανάμεσα στην αλλεργική ρινίτιδα και στους πολύποδες. Παράγοντες που προκαλούν προδιάθεση για τη δημιουργία πολυπόδων είναι το οικογενειακό ιστορικό (50%), σπάνια σύνδρομα (πχ Churg – Strauss), το άσθμα, η ευαισθησία στην ασπιρίνη και η αγγειοκινητική ρινίτιδα (προκαλείται από ερεθιστικούς παράγοντες όπως ο καπνός και οι αλλαγές της θερμοκρασίας).
Ποια τα βασικά συμπτώματα;
Η συνύπαρξη αλλεργίας στην ασπιρίνη, βρογχικού άσθματος και ρινικών πολυπόδων (τριάδα Samter), υποδηλώνει επιθετική συμπεριφορά των πολυπόδων και τάση για υποτροπή. Τα συχνότερα συμπτώματα που προκαλούν είναι δυσκολία αναπνοής από τη μύτη, ρινικές εκκρίσεις (πρόσθιες ή οπισθορινικές, υδαρείς ή παχύρευστες), μείωση της γεύσης και της όσφρησης και πιθανώς αλλαγή της φωνής. Οι πολύποδες μπορεί να προκαλέσουν παραρρινοκολπίτιδα λόγω της απόφραξης των στομίων των κόλπων, μέση ωτίτιδα από την απόφραξη της ευσταχιανής σάλπιγγας (επικοινωνία αυτιού με τη μύτη) και λοιμώξεις των δοντιών, του φάρυγγα, του λάρυγγα και των πνευμόνων λόγω της επαναλαμβανόμενης στοματικής αναπνοής. Άλλα έμμεσα συμπτώματα που μπορεί να οφείλονται στους ρινικούς πολύποδες είναι οι διαταραχές ύπνου με ροχαλητό, οι άπνοιες, οι συχνές ρινορραγίες και η κακοστομία/ξηρότητα στόματος.
Πως γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση γίνεται εύκολα και γρήγορα από ωτορινολαρυγγολόγο με την απλή ρινοσκόπηση της μύτης και τον ενδοσκοπικό έλεγχο με εύκαμπτο ή άκαμπτο ενδοσκόπιο. Ο ενδοσκοπικός έλεγχος είναι απαραίτητο εργαλείο για την συνολική αξιολόγηση των ρινικών κοιλοτήτων και μπορεί να οδηγήσει στην διάγνωση σκολιωτικού διαφράγματος και υπερτροφίας ή πολυποειδούς εκφύλισης των κογχών. Η αξονική τομογραφία σπλαχνικού κρανίου μας δίνει την δυνατότητα να εκτιμήσουμε όλους τους παραρρίνιους κόλπους και τμήματα της μύτης που δεν μπορούμε να δούμε με την ενδοσκόπηση. Επίσης ο χειρουργός μπορεί μελετήσει με λεπτομέρεια τη ανατομία και την παθολογία του κάθε περιστατικού, να προσχεδιάσει τα βήματα της επέμβασης και να αποφασίσει αν θα χρειαστεί σύστημα διεγχειρητικής πλοήγησης. Σε περίπτωση που υποπτευόμαστε συμμετοχή από τον εγκέφαλο ή τα μάτια, δύναται να ζητηθεί μαγνητική τομογραφία. Σημαντικό κατά την διερεύνηση είναι να αποκλειστούν άλλες καταστάσεις που μπορεί να μιμούνται πολύποδα όπως καλοήθεις και κακοήθεις όγκοι της μύτης και του ρινοφάρυγγα και κήλες των μηνίγγων και του εγκεφάλου που προβάλουν στη ρινική κοιλότητα.
Η παρουσία πολύποδα στη μια μόνο μεριά αρκετές φορές χρήζει διερεύνησης με βιοψία για τον αποκλεισμό ανάστροφου θηλώματος. Στα παιδιά, που οι πολύποδες μύτης είναι αρκετά πιο σπάνιοι, η παρουσία πολυπόδων στη μύτη εγείρει την υποψία κυστικής ίνωσης η οποία μπορεί να αποκλειστεί με το τεστ χλωρίου στον ιδρώτα. Στους εφήβους θα πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο ρινοϊνώματος (JNA), ενός καλοήθους και έντονα αιμορραγικού όγκου που εντοπίζεται συνήθως στην περιοχή που βρίσκονται τα κρεατάκια. Η θεραπεία των ρινικών πολυπόδων ξεκινάει συντηρητικά με την χορήγηση σπρέι κορτιζόνης και καθημερινών πλύσεων στη μύτη για περίπου 3-6 μήνες. Η αγωγή αυτή θα συρρικνώσει τους πολύποδες και θα περιορίσει την εξάπλωσή τους. Ορισμένες φορές, σε ήπιες συνήθως περιπτώσεις ή στα αρχικά στάδια της νόσου, μπορεί να εξαφανίσει εντελώς τους πολύποδες. Στις περισσότερες περιπτώσεις όμως η χειρουργική αφαίρεση των πολυπόδων και η διάνοιξη των στομίων των κόλπων κρίνεται αναγκαία για την αποκατάσταση της φυσιολογικής λειτουργίας της μύτης. Με την σωστή χειρουργική διαχείριση του προβλήματος και τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα, το ποσοστό υποτροπής της νόσου είναι χαμηλό. Η θεραπεία συντήρησης με σπρεί και πλύσεις μετά την επέμβαση, είναι εξαιρετικά αποτελεσματική για την πρόληψη υποτροπής, καθώς τα φάρμακα έχουν πρόσβαση στις ανοιχτές κοιλότητες των παραρρινίων.
Τι διατροφή πρέπει να ακολουθήσω;
Η διατροφή παίζει έναν σημαντικό ρόλο σε πολλά πράγματα αλλά και παθήσεις που μπορεί να δημιουργούνται. Ο οργανισμός μας χρειάζεται σίγουρα πολλές βιταμίνες για να μπορεί να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε πάθηση. Ωστόσο, περισσότερες πληροφορίες για την διατροφή θα λάβετε στο ραντεβού με τον γιατρό και αφού ολοκληρωθεί η φάση της διάγνωσης.
FESS
Η λειτουργική ενδοσκοπική χειρουργική ρινός-παραρρινίων έχει αντικαταστήσει σήμερα τις παλαιότερες τεχνικές που είχαν αυξημένο αριθμό επιπλοκών, υψηλό ποσοστό υποτροπής και πολλές ημέρες νοσηλεία. Η σύγχρονη τεχνολογία επιτρέπει τη χρήση εργαλείων μικροχειρουργικής για τους λεπτούς χειρισμούς των ευαίσθητων περιοχών της ρινικής κοιλότητας. Η ακρίβεια και αποτελεσματικότητα της επέμβασης ενισχύεται με τη προβολή της χειρουργικής εικόνας σε HD/4K οθόνη και την χρήση κάμερας με υψηλή ανάλυση και δυνατότητα εναλλαγής των μοιρών του οπτικού πεδίου για πλήρη έλεγχο του εσωτερικού της μύτης. Το σύστημα διεγχειρητικής πλοήγησης (surgical navigation) επιτρέπει στον χειρουργό να προσεγγίσει τις πιο επικίνδυνες περιοχές με ασφάλεια και να αποφεύγει τραυματισμούς από την είσοδο σε κοιλότητες που δεν πρέπει. Η κατευθυνόμενη πλοήγηση μπορεί να κριθεί απαραίτητη σε περιπτώσεις που η ανατομία της μύτης είναι παράδοξη ή το χειρουργείο ξαναγίνεται (revisionFESS) λόγω υποτροπής της νόσου. Η επέμβαση έχει ένδειξη στις εξής περιπτώσεις:
- Χρόνιες παραρρινοκολπίτιδες που δεν θεραπεύονται με την συντηρητική αγωγή καθώς και ορισμένες επιπλοκές τους
- Εκταμένη παρουσία ρινικών πολυπόδων που δεν ανταποκρίθηκαν στη φαρμακευτική θεραπεία
- Υποτροπή ήδη χειρουργημένων φλεγμονωδών παθήσεων ρινός
- Παρουσία καλοηθών ή κακοηθών όγκων στη μύτη ή στους παραρρίνιους κόλπους
Βασικός στόχος της επέμβασης σε κάθε περίπτωση είναι να επαναφέρει την φυσιολογική λειτουργία του βλεννογόνου της μύτης και των κόλπων της. Αυτό επιτυγχάνεται με την ολοκληρωμένη αφαίρεση της παθολογίας και τη διάνοιξη των στομίων των παραρρίνιων.
Η διάνοιξη των στομίων θα προσφέρει πρόσβαση στις κοιλότητες για τον επαρκή αερισμό τους. Μετά το χειρουργείο, οι ρινικές πλύσεις και τα αποσυμφορητικά σπρέι μπορούν να δράσουν καλύτερα και να φτάσουν σε όλες τις περιοχές της μύτης. Τα πλεονεκτήματα της FESS είναι:
- Γίνεται με κλειστή μέθοδο χωρίς τομές και ουλές. Η πρόσβαση γίνεται μέσα από τη μύτη με τη χρήση ειδικών ενδοσκοπίων και εργαλείων που φτάνουν σχεδόν σε όλη την έκταση της ρινικής θαλάμης και των κόλπων.
- Θεωρείται μια ελάχιστα επεμβατική παρέμβαση, σύντομη, ανώδυνη και αξιόπιστη
- Με τη δυνατότητα πλοήγησης και την εξέλιξη των απεικονιστικών μεθόδων διάγνωσης, η επέμβαση σήμερα είναι ασφαλής, ακριβής και αποτελεσματική
Πριν την επέμβαση θα χρειαστεί να γίνει προεγχειρητικός έλεγχος. Αυτός περιλαμβάνει βασικές εξετάσεις αίματος, εκτίμηση από πνευμονολόγο και καρδιολόγο και διερεύνηση του προβλήματος με αξονική τομογραφία και ενδοσκοπικό έλεγχο. Η επέμβαση διαρκεί περίπου 90 λεπτά και γίνεται με ολική αναισθησία. Ο ασθενής μετά το χειρουργείο θα έχει τη μύτη του κλειστή με ειδικές γάζες για αποφυγή αιμορραγίας. Οι γάζες θα αφαιρεθούν την επόμενη ημέρα που θα γίνει το εξιτήριο και ο ασθενής θα μπορεί να αναπνέει από τη μύτη. Θα δοθούν λεπτομερείς οδηγίες σχετικά με την περιποίηση της μύτης και την πρόληψη λοίμωξης και αιμορραγίας την πρώτη εβδομάδα μετά το χειρουργείο.
Οι έντονες σωματικές δραστηριότητες πρέπει να αποφεύγονται για 1 μήνα περίπου. Ο ενδιαφερόμενος μπορεί να επιστρέψει στις καθημερινές ασχολίες του μετά από 5-10 ημέρες. Ο τακτικός καθαρισμός της μύτης από τον γιατρό σας είναι απαραίτητος τις πρώτες μέρες μετά το χειρουργείο, για την διατήρηση ικανοποιητικής ρινικής αναπνοής, την αφαίρεση της βλέννας που θα παράγεται και την πρόληψη επιπλοκών. Οι συχνότερες επιπλοκές της επέμβασης είναι η μετεγχειρητική αιμορραγία και η δημιουργία συμφύσεων (ουλών μέσα στη μύτη που κλείνουν την δίοδο) οι οποίες αποφεύγονται με τον προγραμματισμένο επανέλεγχο του ασθενούς μετά το χειρουργείο. Σοβαρότερες επιπλοκές του χειρουργείου, όπως διαταραχές στην όραση και την όσφρηση ή εκροή εγκεφαλονωτιαίου υγρού στη μύτη, είναι πολύ σπάνιες και μπορούν να αποφευχθούν σήμερα με τη εξέλιξη της τεχνολογίας και την κατάρτιση και εμπειρία του χειρουργού. Συμπερασματικά λοιπόν, η FESS είναι μια σύγχρονη και εξελιγμένη μέθοδος αντιμετώπισης οξέων και χρόνιων προβλημάτων της μύτης και των παραρρινίων και δίνει λύση σε 90% των περιπτώσεων που την αφορούν.
