Τι είναι η μαστοειδεκτομή;
Μαστοειδεκτομή είναι η χειρουργική επέμβαση που αφορά την μαστοειδή απόφυση και τις μαστοειδείς κυψέλες. Η μαστοειδής απόφυση είναι η οστέινη δομή που βρίσκεται πίσω από το αυτί και φυσιολογικά εμπεριέχει αέρα μέσα στις μαστοειδής κυψέλες. Έτσι η μαστοειδής θυμίζει ένα οστέινο σφουγγάρι που επικοινωνεί άμεσα με το μέσο αυτί, με αποτέλεσμα να γίνεται ιδιαίτερα εύκολη η επέκταση φλεγμονωδών διεργασιών. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιες διαβρωτικές βλάβες αλλά και οξείες απειλητικές για τη ζωή καταστάσεις που χρήζουν άμεσης χειρουργικής αντιμετώπισης. Ο καθαρισμός των μαστοειδικών κυψελών με την αφαίρεση του οστού και ο σχηματισμός μιας καθαρής, χωρίς φλεγμονή, ενιαίας κοιλότητας με το μέσο ους είναι οι πρωταρχικοί στόχοι της επέμβασης.
Πότε πραγματοποιείται η επέμβαση;
Η επέμβαση γίνεται σε καταστάσεις φλεγμονής (οξείας ή χρόνιας) στην μαστοειδή κυρίως για την πρόληψη επέκτασης της φλεγμονής στις ευαίσθητες δομές που περικλείει (προσωπικό νεύρο, όργανα ακοής και ισορροπίας). Οι μαστοειδείς γειτνιάζουν επίσης τον εγκέφαλο καθώς και μεγάλα αγγεία του προσώπου. Σπάνιες αλλά σοβαρές επιπλοκές που μπορεί να προκαλέσει η φλεγμονή στην μαστοειδή είναι η παράλυση του προσωπικού νεύρου, η βαρηκοΐα, η μηνιγγίτιδα, το απόστημα και η θρόμβωση σηραγγώδους κόλπου. Η συχνότερη κατάσταση που οδηγεί τον ασθενή σε μαστοειδεκτομή είναι μια χρόνια φλεγμονή του μέσου ωτός γνωστή ως χολοστεάτωμα. Στα παιδιά, σε οξεία κατάσταση, η λοίμωξη της μαστοειδούς (μαστοειδίτιδα) από τα γνωστά μικρόβια που προκαλούν τις συχνότερες λοιμώξεις ανώτερου αναπνευστικού, μπορούν να οδηγήσουν σε επείγουσα μαστοειδεκτομή. Η μαστοειδίτιδα είναι μία από τις επιπλοκές της μέσης πυώδους ωτίτιδας η οποία δεν έχει αντιμετωπιστεί εγκαίρως με αντιβιοτική αγωγή. Η συχνότητα της οξείας μαστοειδίτιδας σήμερα, στις ανεπτυγμένες χώρες είναι 1 έως 6 ανά 100.000 κατοίκους. Το παιδί κλινικά θα εμφανίσει οίδημα, ερυθρότητα και πόνο πίσω από το αυτί με παρεκτόπιση του πτερυγίου του αυτιού προς τα μπροστά και συχνά με συνοδό πυρετό και κακουχία. Σε γενικές γραμμές η μαστοειδεκτομή δίνει μια ασφαλή και αξιόπιστη δίοδο στον χειρουργό για την πρόσβαση στο μέσο ους, για οποιασδήποτε μορφής παρέμβαση χρειάζεται να γίνει.
Πως γίνεται το χειρουργείο;
Η επέμβαση γίνεται με ολική αναισθησία. Αφού πρώτα γίνει τομή πίσω από το αυτί (για να μην φαίνεται ουλή), με τη χρήση μικροσκοπίου και ειδικών εργαλείων μικροχειρουργικής ωτός αφαιρείται το κόκκαλο της μαστοειδούς και καθαρίζεται επιμελώς η κοιλότητα. Η είσοδος από τη μαστοειδή δίνει δυνατότητα στον χειρουργό να προσεγγίσει με ασφάλεια το μέσο ους, να αναγνωρίσει και να αφαιρέσει τυχόν παθολογία και από εκεί. Η διάρκεια της επέμβασης ποικίλει ανάλογα με το εύρος και την επέκταση της φλεγμονής και συνήθως συνδυάζεται με τυμπανοπλαστική και καναλοπλαστική. Όταν είναι εφικτό και απαραίτητο, η επέμβαση μπορεί να συνδυαστεί και με οσταριοπλαστική δηλαδή αντικατάσταση των οσταρίων του μέσου ωτός (σφύρα, άκμονας και αναβολέας) με αντίστοιχα τεχνητά προθέματα για την βελτίωση της ακοής του ασθενούς. Κατά την διάρκεια τη επέμβασης, ο χειρουργούς θα βρεθεί απέναντι σε σημαντικές ανατομικές δομές όπως ο σιγμοειδής κόλπος, ο οριζόντιος ημικύκλιος σωλήνας και το προσωπικό νεύρο, όπου το τελευταίο, κάνει τη χρήση νευροδιεγέρτη απαραίτητη για την ασφαλή εκτέλεση του χειρουργείου. Πριν την περάτωση της επέμβασης είναι απαραίτητη η απεικόνιση και λεπτομερής μελέτη της ανατομίας και παθολογίας του ασθενούς. Έτσι η αξονική τομογραφία λιθοειδών οστών υψηλής ευκρίνειας και με λεπτές τομές (<1mm), πρέπει πάντα να προηγείται της επέμβασης. Σε περίπτωση που φοβόμαστε την συμμετοχή του μέσου ή οπίσθιου κρανιακού βόθρου (μήνιγγες, εγκέφαλος) στη βλάβη, η μαγνητική τομογραφία είναι απαραίτητη για μια πιο εκτεταμένη αξιολόγηση των δομών. Τέλος, η μαγνητική τομογραφία προτιμάται στους παιδιατρικούς ασθενείς λόγω της απουσίας έκθεσης του παιδιού σε ακτινοβολία.
Πόσο καιρό χρειάζεται για να αναρρώσει ο ασθενής;
Ο χειρουργημένος θα νοσηλευτεί 24ωρες για την παρακολούθηση της κατάστασής του. Την επόμενη ημέρα θα πάρει εξιτήριο και θα αφαιρεθεί ο επίδεσμος μαστοειδούς που τοποθετήθηκε μετά το χειρουργείο. Θα δοθούν στον ασθενή σταγόνες ωτός για 2 εβδομάδες. Συμπτώματα όπως ήπιος ίλιγγος και έκκριση οροαιματηρού υγρού από το αυτί για 3-4 ημέρες είναι αναμενόμενες. Το χειρουργημένο αυτί θα παραμείνει βουλωμένο λόγω της παρουσίας απορροφήσιμου βαμβακιού στον έξω ακουστικό πόρο που προσφέρει στεγανοποίηση για μερικές μέρες. Μια εβδομάδα μετά θα αφαιρεθούν τα ράμματα και μια γάζα που θα βρίσκεται μέσα στο αυτί, ενώ θα ελεγχθεί η επούλωση της περιοχής. Η έντονη φυσική δραστηριότητα και το φύσημα της μύτης θα πρέπει να αποφεύγονται για 2-3 εβδομάδες. Επιπλέον το αυτί πρέπει να παραμείνει εντελώς στεγνό για 3-6 εβδομάδες ανάλογα με την ταχύτητα επούλωσης. Το κολύμπι πρέπει παρομοίως να αποφεύγεται για αντίστοιχο χρονικό διάστημα. Πιθανές επιπλοκές της επέμβασης είναι η απώλεια ακοής (από βαρηκοΐα έως κώφωση), οι εμβοές, ο ίλιγγος, η παράλυση του προσωπικού νεύρου και η ελάττωση της γεύσης.
Μίλησαν για τον γιατρό
