Η γλώσσα μας φυσιολογικά είναι ένα ευκίνητο όργανο που έχει την ικανότητα να κινείται μέσα στο στόμα προς όλες τις κατευθύνσεις, λειτουργία σημαντική για την σίτιση και την ομιλία μας. Ο χαλινός της γλώσσας είναι ένας σύνδεσμος που ενώνει την κάτω επιφάνεια της γλώσσας με το έδαφος του στόματος. Αντίστοιχα στην στοματική κοιλότητα υπάρχει ο χαλινός του άνω και κάτω χείλους που συνδέει τα χείλη με τα ούλα. Ο βραχύς χαλινός γλώσσας είναι μια ανατομική παραλλαγή κοντύτερου ή/και παχύτερου χαλινού με αποτέλεσμα να εμποδίζεται η επαρκής κινητικότητα της γλώσσας. Έτσι η κατάσταση αυτή περιγράφεται και ως αγκυλογλωσσία αφού προκαλεί μερική ‘’αγκύλωση’’ της γλώσσας. Αυτό μπορεί να προκαλέσει διαταραχές από την νεογνική μέχρι και την πρώτη παιδική ηλικία και συχνά προβληματίζει τους γονείς και τους παιδιάτρους.
Σε νεογνά και βρέφη δύναται να προκαλέσει πρόβλημα στον θηλασμό ή στη σίτιση με μπιμπερό και κατ’ επέκταση στη λήψη βάρους και ανάπτυξη του παιδιού. Στη περίπτωση του φυσιολογικού θηλασμού, η μητέρα μπορεί να αναγνωρίσει την αδυναμία του θηλασμού από το βρέφος της (αδυναμία άντλησης γάλατος ή δυσκολία στην κατάποση του) ενώ συχνά προκαλούνται επώδυνοι ερεθισμοί στη θηλή της. Συχνά, η βρεφική γλώσσα με βραχύ χαλινό σχηματίζει ένα περίεργο σχήμα στο μπροστινό τμήμα της που μοιάζει με το γράμμα ‘’γ’’. Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορεί να εμφανίσουν διαταραχές λόγου και συχνότερα δυσαρθρία των συμφώνων ‘’Ρ’’,’’Λ’’ και ‘’Δ’’. Η πιο κοινή γλωσσοδεσία είναι η προφορά του ‘’λ’’ σαν ‘’γ ‘’πχ. η λέξη λύκος προφέρεται γύκος. Άλλα προβλήματα σε αυτές τις ηλικίες είναι η δυσκολία των παιδιών να χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικά την γλώσσα τους πχ για να γλύψουν γλειφιτζούρια ή για να καθαρίσουν τα δόντια τους. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ανώμαλη ανάπτυξη των δοντιών και φτωχή στοματική υγιεινή μέσα στην ημέρα.
Είναι πολύ σημαντικό να γίνει έγκαιρη και σωστή διάγνωση του προβλήματος και να ξεκαθαριστεί αν το πρόβλημα του θηλασμού οφείλεται στον βραχύ χαλινό ή σε κάποια άλλη παθολογία του παιδιού. Για τον λόγο αυτό, είναι σημαντική η συμβολή του ωτορινολαρυγγολόγου, του παιδιάτρου καθώς και συμβούλου θηλασμού. Υπάρχουν διάφορες βαθμολογικές κλίμακες που καθορίζουν τόσο την εντόπιση του χαλινού, όσο και την βαρύτητα των συμπτωμάτων που προκαλεί. Η δημοφιλέστερη κλίμακα ονομάζεται kotlow και βαθμονομεί την εντόπιση του χαλινού ανάλογα με το πόσο μπροστά στη γλώσσα βρίσκεται καθώς και πόσο πολύ την καθηλώνει.
Όταν υπάρχουν τα παραπάνω συμπτώματα προτείνεται η διατομή του χαλινού, μια ανώδυνη, ασφαλής και γρήγορη παρέμβαση που μπορεί να γίνει στο εξωτερικό ΩΡΛ ιατρείο και διαρκεί κυριολεκτικά δευτερόλεπτα. Σε μεγαλύτερα παιδιά που δυσκολεύονται να συνεργαστούν η επέμβαση μπορεί να γίνει με τη χρήση ολικής αναισθησίας. Σε νεογνά και βρέφη (ιδανικά μέχρι τον 6ο μήνα) η επέμβαση είναι πολύ απλή, δεν χρειάζεται γενική αναισθησία και το μωρό δεν αντιλαμβάνεται την διαδικασία. Προκαλεί ελάχιστη αιμορραγία ενώ η νεύρωση και η αισθητικότητα της περιοχής είναι πολύ φτωχή σε αυτές τις ηλικίες. Τα παιδία σταματούν να κλαίνε αμέσως μόλις ολοκληρωθεί η διατομή και η δυσαρέσκειά τους οφείλεται περισσότερο στην ακινητοποίηση τους από τους γονείς. Το βρέφος μπορεί να σιτιστεί άμεσα μετά την επέμβαση χωρίς κανένα κίνδυνο.
Πριν πραγματοποιηθεί η διατομή, θα δοθεί στους γονείς μια γάζα ή ένας βαμβακοφόρος στειλεός εμποτισμένος με τοπικό αναισθητικό που θα τοποθετηθεί κάτω από τη γλώσσα του παιδιού. Μετά από 10-15 λεπτά η περιοχή θα έχει μουδιάσει και το παιδί θα ακινητοποιηθεί στην αγκαλιά του κηδεμόνα του. Έπειτα με ένα ειδικό εργαλείο (ανελκτήρας χαλινού) η γλώσσα σταθεροποιείται και προστατεύεται ενώ τα αγγεία του χαλινού στραγγαλίζονται και ο ίδιος τεντώνεται. Στη συνέχεια πραγματοποιείται η διατομή του. Χρησιμοποιούνται διάφορες τεχνικές για την εκτέλεση της διατομής από νυστέρι και ψαλίδι έως διαθερμία, ραδιοσυχνότητες και λέιζερ CO2. Η επέμβαση με αιχμηρό εργαλείο είναι η ταχύτερη και θεωρητικά προκαλεί τον λιγότερο πόνο. Ωστόσο προκαλεί ήπια αιμορραγία της περιοχής που τις περισσότερες φορές σταματάει μόνη της μετά από λίγα λεπτά με τη χρήση γάζας επιπωματισμού εμποτισμένης με αραιωμένη αδρεναλίνη. Σε σπάνιες περιπτώσεις που ο χαλινός είναι χοντρός και τα αγγεία του μεγαλύτερα μπορεί να χρειαστεί η τοποθέτηση ραμμάτων ή καυτηριασμού της περιοχής. Η χρήση λέιζερ είναι μια γρήγορη και αναίμακτη τεχνική αλλά υπάρχουν πιθανότητες να σχηματιστεί ουλή και υποτροπή της δυσκινησίας της γλώσσας λόγω σύμφυσης. Στο ιατρείο μας επιλέγουμε τη μέθοδο της εξάχνωσης του χαλινού με τη χρήση ραδιοσυχνοτήτων. Η θέρμανση του χαλινού αρχικά εξατμίζει το υγρό στοιχείο του συνδέσμου ενώ ο υπόλοιπος ιστός κόβεται από την καύση. Με τον καυτηριασμό των αγγείων και τον νεύρων μειώνεται πολύ τόσο η φλεγμονή όσο και ο πόνος που αισθάνεται το παιδί. Η χρήση ραδιοσυχνοτήτων έχει πολύ χαμηλά ποσοστά υποτροπής και κινδύνου μόλυνσης της περιοχής. Τα αποτελέσματα είναι ορατά από τα πρώτα κιόλας λεπτά μετά τη διαδικασία, που το παιδί ταΐζεται, ενώ σε μια εβδομάδα ο ιστός έχει επουλωθεί εντελώς. Το παιδί με τον καιρό μαθαίνει να εκμεταλλεύεται την κινητικότητα της γλώσσας του και συνεχίζει να βελτιώνεται για τον επόμενο μήνα. Οι οδηγίες που πρέπει να ακολουθήσουν οι γονείς μετά την επέμβαση είναι οι εξής: Ο θηλασμός πρέπει να ξεκινήσει άμεσα μετά την επέμβαση για την αποφυγή σχηματισμού ουλής αλλά και για την ανακούφιση του παιδιού. Τις πρώτες 24 ώρες να αποφεύγονται όξινες τροφές, λεμόνι και αλάτι γιατί μπορεί να είναι επώδυνες. Τις πρώτες μέρες μπορεί οι γονείς να χρειαστεί να περνούν 2-3 φορές την ημέρα το δάχτυλό τους, με αποστειρωμένο γάντι, κάτω από τη γλώσσα του παιδιού για να μην δημιουργηθεί σύμφυση. Η επανεξέταση θα γίνει 1 εβδομάδα μετά την επέμβαση. Σπάνια σε περίπτωση φλεγμονής ή έντονης ερυθρότητας της περιοχής μπορεί να χρειαστεί να χορηγηθεί αντιβίωση για λίγες ημέρες.
Μίλησαν για τον γιατρό
