Tι είναι η νόσος μενιέρ;
Η νόσος μενιέρ είναι μια χρόνια ιδιοπαθής πάθηση του έσω ωτός που χαρακτηρίζεται από περιοδικές κρίσεις ιλίγγου, εμβοών, αισθήματος πληρότητας του αυτιού και απώλειας ακοής, συμπτώματα που, στην αρχή τουλάχιστον, είναι παροδικά και υποχωρούν. Τα μεσοδιαστήματα ανάμεσα στις κρίσεις είναι ελεύθερα συμπτωμάτων και σε μερικούς ασθενείς οι κρίσεις επαναλαμβάνονται συχνά ενώ σε άλλους περνάνε χρόνια μέχρι να εκδηλώσουν ξανά νέα κρίση. Το σύνδρομο μενιέρ αφορά περίπου 80 ανά 100.000 άτομα ετησίως δηλαδή εκδηλώνεται σε ποσοστό 0,2% του γενικού πληθυσμού με ίδια συχνότητα σε άντρες και γυναίκες ενώ εμφανίζεται πρώτη φορά συνήθως στην ηλικία των 50 ετών. Είναι μια παθολογική κατάσταση του λαβυρίνθου (όργανο ισορροπίας του έσω ωτός) χωρίς να έχει βρεθεί μέχρι σήμερα συγκεκριμένη αιτιολογία αν και έχουν ενοχοποιηθεί κληρονομικοί, ανοσολογικοί, αλλεργικοί και λοιμώδεις παράγοντες καθώς και τραυματισμοί στο κεφάλι. Η νόσος οφείλεται στην αυξημένη πίεση του υγρού που βρίσκεται μέσα στον λαβύρινθο γι’αυτό της έχει δοθεί η ονομασία ενδολεμφικός ύδρωπας.
Ποια τα βασικά συμπτώματα στο σύνδρομο meniere;
- Νευροαισθητήριος βαρηκοΐα αρχικά στις χαμηλές συχνότητες, που με την πάροδο του χρόνου μπορεί να επηρεάσει και τις υψηλές συχνότητες και στις περισσότερες περιπτώσεις το πάσχον αυτί προοδευτικά παρουσιάζει μόνιμη απώλεια ακοής. Στα 2/3 των περιπτώσεων, η πάθηση αφορά το ένα αυτί αλλά στο1/3 πάσχουν και τα δύο αυτιά.
- Επεισόδια περιστροφικού τύπου ζάλης (ίλιγγος) με ναυτία ή/και εμετό που μπορούν να διαρκέσουν από μερικά λεπτά μέχρι λίγες ώρες.
- Συνεχείς ή διαλείπουσες εμβοές που συντονίζονται ή χειροτερεύουν πριν ή κατά τη διάρκεια των κρίσεων.
- Αίσθημα πληρότητας του ωτός (αίσθηση βουλωμένου αυτιού).
Πρέπει να κάνω ειδική διατροφή;
Πολλοί ασθενείς επωφελούνται από συγκεκριμένες διατροφικές οδηγίες που στόχο έχουν να σταθεροποιήσουν την πίεση του υγρού στο έσω ους. Αυτές περιλαμβάνουν κυρίως τον περιορισμό του αλατιού (έως 1 γραμμάριο αλάτι την ημέρα είναι επαρκές). Συστήνεται επίσης περιορισμός της ζάχαρης, της καφεΐνης / θεοφυλλίνης (καφές, τσάι, σοκολάτα), του αλκοόλ, της νικοτίνης και του γλουταμικού νατρίου (προπαρασκευασμένα και έτοιμα φαγητά με συντηρητικά). Γενικά προτείνεται ισορροπημένη διατροφή με κατανάλωση περίπου ίδιας ποσότητας φαγητού ανά γεύμα, με επαρκή πρόσληψη υγρών και προτίμηση στην κατανάλωση φυτικών ινών (φρούτα και λαχανικά).
Υπάρχουν κατάλληλες ασκήσεις;
Υπάρχουν κατάλληλες ασκήσεις ο σκοπός των οποίων είναι η επανεκπαίδευση του λαβυρίνθου έτσι ώστε να αντισταθμιστεί η έλλειψη ισορροπίας. Οι ασκήσεις είναι ιδιαίτερα χρήσιμες για τον ίλιγγο που οφείλεται σε τραυματισμούς της κεφαλής (διάσειση) ή μετά από χειρουργικές επεμβάσεις στο λαβύρινθο για την αποκατάσταση της νόσου του Meniere ή της ωτοσκλήρυνσης. Ωστόσο μπορούν να χρησιμοποιηθούν κάθε φορά που υπάρχει μια υπολειμματική ζάλη ως αποτέλεσμα διαταραχής στη λειτουργία του λαβύρινθου. Οι ασκήσεις πραγματοποιούνται για τουλάχιστον πέντε λεπτά, δύο με τρεις φορές την ημέρα. Μπορούν να γίνονται από τον ασθενή στο σπίτι του για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί ο ίλιγγος. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι δεν αντικαθιστούν την φαρμακευτική θεραπεία που λαμβάνει ο ασθενής και μπορούν να γίνονται παράλληλα με τη χορήγηση των φαρμάκων. Οι ασκήσεις που προτείνονται ονομάζονται Cawthorne – Cooksey και συνοψίζονται παρακάτω:
Ομάδα Α – Στο κρεβάτι
Κινήσεις των ματιών: αρχικά αργά, μετά γρήγορα
α) πάνω και κάτω β) από την μία πλευρά στην άλλη γ) εστιάζοντας στο δάχτυλό που κινείται από το 1 μέτρο στα 30 εκατοστά μακριά από το πρόσωπο.
Κινήσεις του κεφαλιού: αρχικά αργά, μετά γρήγορα, στη αρχή με ανοιχτά τα μάτια και στη συνέχεια με τα μάτια κλειστά.
α) κάμψη προς τα εμπρός και προς τα πίσω β) στροφή από τη μία πλευρά στην άλλη
Ομάδα Β – Σε καθιστή θέση
1 & 2 όπως από την ομάδα Α
- Ανασήκωση των ώμων και κυκλικές κινήσεις αυτών.
- Σκύψιμο προς τα εμπρός και σήκωμα αντικειμένων από το πάτωμα.
Ομάδα Γ – Σε όρθια θέση
- Όπως 1 & 2 από την Ομάδα Α και 3 από την Ομάδα Β
- Αλλαγή από καθιστή σε όρθια θέση με τα μάτια ανοιχτά και κλειστά
- Ρίψη μιας μικρής μπάλας από το ένα χέρι στο άλλο (πάνω από το επίπεδο των ματιών)
- Ρίψη μιας μπάλας από το ένα χέρι στο άλλο (κάτω από το ισχίο)
- Αλλαγή από καθιστή σε όρθια θέση και στροφή επί τόπου
Ομάδα Δ – Περπατώντας
- Κυκλικές κινήσεις γύρω από ένα άτομο που πετάει μια μπάλα και ο ασθενής την πετάει πίσω
- Περπάτημα σε όλο το δωμάτιο με τα μάτια ανοιχτά και στη συνέχεια κλειστά
- Περπάτημα πάνω και κάτω σε κεκλιμένο επίπεδο με τα μάτια ανοιχτά και στη συνέχεια κλειστά
- Ανέβασμα και κατέβασμα σε σκάλες με τα μάτια ανοιχτά και στη συνέχεια κλειστά
- Οποιοδήποτε παιχνίδι που περιλαμβάνει σκύψιμο ή τέντωμα και σημάδεμα σε στόχο, όπως βελάκια, μπόουλινγκ ή μπάσκετ
- Κύλισμα στα πλάγια («βαρελάκια») στο πάτωμα με τα μάτια κλειστά
Τι φάρμακα πρέπει να λάβω για την νόσο μενιέρ;
Η από του στόματος φαρμακευτική αγωγή για την νόσο μενιέρ περιλαμβάνει κατασταλτικά και αγγειοδιασταλτικά του λαβυρίνθου (βηταϊστίνη, διμενυδράτη), διουρητικά και κορτικοστεροειδή με πρωταρχικό στόχο τη μείωση των συμπτωμάτων του ιλίγγου χωρίς όμως να θεραπεύεται η νόσος ή η προοδευτική απώλεια ακοής. Βοηθητικό ρόλο έχουν οι συνεδρίες ενδοτυμπανικών εγχύσεων κορτιζόνης στο αυτί που πραγματοποιούνται στο εξωτερικό ιατρείο ΩΡΛ και μπορούν να επαναλαμβάνονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Τέλος, οι ενδοτυμπανικές εγχύσεις γενταμυκίνης μπορούν να περιορίσουν θεαματικά (έως και 90%) τα επεισόδια ιλίγγου στις κρίσεις μενιέρ με ρίσκο όμως την απώλεια ακοής από το πάσχον αυτί.
Ποια η κατάλληλη θεραπεία για αντιμετώπιση;
Σε περίπτωση που η φαρμακευτική αγωγή αποτύχει και ο ασθενής υποφέρει από έντονες κρίσεις ιλίγγου, υπάρχουν ορισμένες χειρουργικές τεχνικές αντιμετώπισης των συμπτωμάτων. Η αποσυμπίεση του ενδολεμφικού σάκου είναι μια επέμβαση που ανακουφίζει προσωρινά από τα έντονα συμπτώματα ιλίγγου και το αίσθημα πληρότητας του αυτιού, με εύκολη μετεγχειρητική αποκατάσταση του ασθενούς. Ωστόσο, δεν βελτιώνει την ακοή και σε μικρό ποσοστό μπορεί ως επιπλοκή της επέμβασης να την επιδεινώσει. Μια δεύτερη επιλογή είναι η επιλεκτική αιθουσαία νευρεκτομή που σε σημαντικό ποσοστό ασθενών θεραπεύει μόνιμα τις κρίσεις ιλίγγου με διατήρηση της ακοής. Η επέμβαση πρακτικά περιλαμβάνει την διατομή του νεύρου της ισορροπίας που προκαλεί τον ίλιγγο. Τέλος, η λαβυρινθεκτομή έχει τα υψηλότερα ποσοστά βελτίωσης των συμπτωμάτων ιλίγγου με συνοδό καταστροφή της ακοής του πάσχοντος αυτιού και προτείνεται σε ασθενείς που πάσχουν ήδη από σοβαρού βαθμού βαρηκοΐα λόγω της νόσου.
