Τι είναι η αλλεργική ρινίτιδα;
Παρότι η αλλεργική ρινίτιδα δεν είναι μια κατάσταση απειλητική για τη ζωή, επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό την καθημερινότητα, τον ύπνο και την ποιότητα ζωής πολλών ανθρώπων παγκοσμίως (περίπου 10-30% του συνολικού πληθυσμού). Ρινίτιδα ονομάζεται η φλεγμονή της ρινικής κοιλότητας που οδηγεί σε μπούκωμα και παραγωγή εκκρίσεων από τη μύτη. Όταν η ρινίτιδα οφείλεται σε κάποιον ερεθιστικό παράγοντα που προκαλεί υπερβολική αντίδραση του ανοσοποιητικού μας συστήματος, τότε ονομάζεται αλλεργική και ο παράγοντας αλλεργιογόνο. Τα συνηθέστερα αλλεργιογόνα είναι το γρασίδι και η γύρη. Στην χώρα μας θεωρείται ότι περίπου 2 εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από αλλεργική ρινίτιδα ενώ τα τελευταία 50 χρόνια τα ποσοστά τείνουν να αυξάνονται.
Χρόνια και εποχιακή αλλεργική ρινίτιδα
Η αλλεργική ρινίτιδα διαχωρίζεται σε εποχιακή και χρόνια (ετήσια).
- Στην εποχιακή αλλεργία, η ρινίτιδα εμφανίζεται συνήθως στην αρχή της άνοιξης, τότε που η ανθοφορία των φυτών είναι πιο έντονη και άρα η γύρη και τα υπόλοιπα αλλεργιογόνα αιωρούνται σε μεγάλα ποσοστά στην ατμόσφαιρα. Τα συμπτώματα που προκαλεί είναι πιο έντονα και επιδεινώνονται με την ξηρή/υγρή ατμόσφαιρα με κορύφωση συνήθως τις πρωινές ώρες.
- Στην χρόνια αλλεργική ρινίτιδα, τα αλλεργικά συμπτώματα συνήθως είναι πιο ήπια αλλά διαρκούν όλο τον χρόνο με εξάρσεις και υφέσεις. Τα συνηθέστερα αλλεργιογόνα που ενοχοποιούνται, βρίσκονται στο σπίτι μας ή στο χώρο εργασίας μας, όλο το χρόνο και τις περισσότερες φορές δεν μπορούμε να μείνουμε μακριά τους. Συχνά αλλεργιογόνα είναι τα ακάρεα της σκόνης ή του στρώματος του κρεβατιού, μύκητες, τρίχες ζώων και χημικές ουσίες (απορρυπαντικά, σαπούνια, καλλυντικά). Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η αλλεργική ρινίτιδα (κυρίως στα παιδιά) είναι ένας παράγοντας που μπορεί να προκαλέσει συχνές λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού (κυρίως ιγμορίτιδα και μέση ωτίτιδα με υγρό).
Ποια είναι τα βασικά αίτια;
Οι αλλεργικές καταστάσεις θεωρείται ότι σχετίζονται με κληρονομικούς παράγοντες, άρα έχετε πιθανότητες να έχετε αλλεργική ρινίτιδα αν κάποιος από το στενό σας οικογενειακό περιβάλλον είναι αλλεργικός. Η αιτία που προκαλεί την αλλεργική ρινίτιδα από την σκοπιά του ανοσοποιητικού μας συστήματος, είναι η έκκριση ισταμίνης από συγκεκριμένα λευκά αιμοσφαίρια. Η ισταμίνη είναι η χημική ουσία του οργανισμού που προσπαθεί να μας προστατεύσει από τα αλλεργιογόνα, χωρίς να μπορεί πάντα να αξιολογήσει σωστά την επικινδυνότητα τους για τον οργανισμό. Τα συχνότερα αλλεργιογόνα που προκαλούν συμπτώματα αλλεργικής ρινίτιδας είναι:
- Άνθη και γύρη από συγκεκριμένα φυτά και δέντρα
- Γρασίδι
- Σκόνη
- Ακάρεα
- Μύκητες
- Τρίχωμα ή σάλιο ζώων
- Φτερά πτηνών
Ποια τα συμπτώματα; Υπάρχει πονοκέφαλος;
Τα συχνότερα συμπτώματα που προκαλεί η αλλεργική ρινίτιδα είναι:
- Φτέρνισμα: συχνά και πολλά μαζί φτερνίσματα κυρίως το πρωί ή μετά την έκθεση του ατόμου στο αλλεργιογόνο
- Ρινική συμφόρηση/καταρροή: μπουκωμένη μύτη, μεγάλη ποσότητα υδαρών εκκρίσεων που συχνά πηγαίνουν προς τα πίσω στον φάρυγγα και καταπίνονται.
- Αίσθημα βουλώματος στα αυτιά: προκαλείται από τις εκκρίσεις που βουλώνουν την επικοινωνία φάρυγγα-αυτιού
- Ελαττωμένη γεύση/όσφρηση: οι δύο αυτές αισθήσεις συνδέονται
- Φαγούρα στη μύτη και στον λαιμό: πιο έντονα στη μύτη με αποτέλεσμα να προκαλείται ερεθισμός από το ξύσιμο.
Άλλα συμπτώματα ατοπίας – αλλεργίας είναι:
- Κόκκινα μάτια με φαγούρα που κλαίνε
- Μαύροι κύκλοι κάτω από τα μάτια
- Ξηρός βήχας
- Ροχαλητό
- Εξάνθημα ή έκζεμα στο σώμα
- Κακουχία
- Πονοκέφαλος
Ο πονοκέφαλος είναι συνήθως αποτέλεσμα κακού ύπνου και κόπωσης λόγω της αλλεργικής έξαρσης, αλλά μπορεί να οφείλεται σε φλεγμονή των παραρρινίων που προκλήθηκε λόγω βουλωμένης μύτης.
Τι να κάνω για την αλλεργική ρινίτιδα;
Το πρώτο πράγμα που πρέπει κάποιος να κάνει αν υποπτεύεται ότι έχει αλλεργική ρινίτιδα είναι να ζητήσει την εκτίμηση ενός ωτορινολαρυγγολόγου. Στο ωρλ ιατρείο μετά τη λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού, ο γιατρός θα προβεί στη κλινική εξέταση της μύτης. Οι υδαρείς ή πρασινίζουσες εκκρίσεις της μύτης, το οίδημα του βλεννογόνου και το πρήξιμο των κάτω ρινικών κογχών είναι μερικά από τα κλινικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την αλλεργική ρινίτιδα. Επί τη ευκαιρία θα γίνει έλεγχος για πιθανή σκολίωση διαφράγματος και ρινικούς πολύποδες που μπορεί να δρουν σε συνεργασία με την αλλεργική ρινίτιδα, παρακωλύοντας περισσότερο την αναπνοή.
Για περισσότερη διερεύνηση, ο ασθενής μπορεί να επισκεφτεί ειδικό αλλεργιολογικό κέντρο, όπου θα γίνουν ειδικές δοκιμασίες, αλλεργικά τεστ, δερματικές (prick test) ή ενδοδερμικές δοκιμασίες καθώς και εξετάσεις αίματος (rast) με μέτρηση ειδικών ανοσοσφαιρινών IgE σε αλλεργιογόνα. Η αναγνώριση του ένοχου αλλεργιογόνου μπορεί να βοηθήσει τον ασθενή αφενός στην αποφυγή του παράγοντα και αφετέρου στην εντοπισμένη θεραπεία (ανοσοθεραπεία) σε πιο σοβαρές καταστάσεις.
Ποια η κατάλληλη θεραπεία για αντιμετώπιση;
Το πρώτο βήμα στη θεραπεία της αλλεργικής ρινίτιδας είναι ο έλεγχος του περιβάλλοντος που διαμένουμε και η αποφυγή του αλλεργιογόνου όσο αυτό είναι εφικτό. Αποφυγή της γύρης, μείωση της υγρασίας και επιμελής καθαρισμός του χώρου που διαμένουμε μπορεί να περιορίσει σε σημαντικό ποσοστό την έκθεση στο αλλεργιογόνο.
Η συμπωματική θεραπεία της αλλεργικής ρινίτιδας περιλαμβάνει:
- Αντιισταμινικά και αποσυμφορητικά χάπια
- Ρινικές πλύσεις με συσκευές
- Αποσυμφορητικά σπρέι (στεροειδή, αγγειοσυσπαστικά, αντιισταμινικά)
- Αναστολείς λευκοτριενίων και στεροειδή χάπια (λιγότερο συχνά)
- Ανοσοθεραπεία: Σε προχωρημένες καταστάσεις, όταν έχει αποτύχει η συμπωματική θεραπεία και εφόσον έχει βρεθεί το ένοχο αλλεργιογόνο.
Τα αγγειοσυσπαστικά σπρέι μύτης πρέπει να χρησιμοποιούνται για λιγότερο από 6 ημέρες καθώς μπορεί να προκαλέσουν επιδείνωση της αναπνοής (φαρμακευτική ρινίτιδα).
Σε περιπτώσεις αλλεργικής ρινίτιδας, η κογχοπλαστική μπορεί να μειώσει το μεγάλο μέγεθος των κάτω ρινικών κογχών και να δώσει χώρο στη μύτη για μια πιο ικανοποιητική αναπνοή. Παρομοίως, ο ευθειασμός του ρινικού διαφράγματος και η αφαίρεση ρινικών πολυπόδων (αν υπάρχουν) μπορούν να βοηθήσουν τον ασθενή να αυξήσει τον λειτουργικό χώρο της μύτης του. Ωστόσο, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι οι παραπάνω επεμβάσεις δεν θεραπεύουν την αλλεργία καθ’ αυτή, απλά βελτιώνουν την ανατομία της μύτης.
Μίλησαν για τον γιατρό
