Πίνακας Περιεχομένων
ToggleΓράφει ο ΩΡΛ Δρ. Σουλαντίκας Κωνσταντίνος
Τι είναι;
Η ωτοσκλήρυνση δεν θεωρείται πλέον μια σπάνια νόσος καθώς με τα νέα δεδομένα προσβάλει περίπου 1 στους 200 ανθρώπους παγκοσμίως και σε ποσοστό 70% αφορά τις γυναίκες. Η πάθηση υπερτερεί στη λευκή φυλή και ιδιαίτερα στους Μεσογειακούς λαούς. Εμφανίζεται συνήθως σε ηλικίες 18 με 30 ετών και πολύ σπάνια μπορεί να ξεκινήσει πριν τα 10 ή μετά τα 50 έτη ζωής. Είναι μια προοδευτική νόσος καθώς οδηγεί σε μείωση της ακοής του ασθενούς, σταδιακά, με την πάροδο των χρόνων. Συνήθως προσβάλλει και τα δύο αυτιά και η βαρηκοΐα ξεκινάει από τις χαμηλές συχνότητες (μπάσα) και εξελίσσεται σε μείωση της ακοής των υψηλών συχνοτήτων (πρίμα).
Αυτό που συμβαίνει στην ωτοσκλήρυνση είναι πρακτικά το ότι μαζεύονται άλατα στις αρθρώσεις των 3 οσταρίων του μέσου ωτός. Αυτό επηρεάζει τις κινήσεις των οσταρίων, την μετάδοση της δόνησης από το ένα στο άλλο και επομένως την αγωγή του ήχου προς το έσω ους και τον εγκέφαλο. Τα οστάρια γίνονται σκληρά και δύσκαμπτα γι’αυτό και η πάθηση περιγράφεται με τον όρο ‘’ωτο-σκλήρυνση’’. Το οστάριο το οποίο επηρεάζεται και καθηλώνεται πρώτο από τη νόσο είναι ο αναβολέας.
Ποια τα βασικά αίτια;
Η ακριβής αιτία δημιουργίας της ωτοσκλήρυνσης είναι άγνωστη μέχρι σήμερα. Νεότερα δεδομένα έχουν αποδείξει την συμμετοχή του κληρονομικού παράγοντα και συγκεκριμένα το 60% των ατόμων που έχουν ωτοσκλήρυνση έχουν γονιδιακή προδιάθεση για την εμφάνιση της νόσου. Έτσι, ένα παιδί που έχει ένα γονέα με ωτοσκλήρυνση, θα εμφανίσει και το ίδιο την νόσο σε ποσοστό 25%, ενώ αν και οι δύο του γονείς πάσχουν, το ποσοστό ανέρχεται στο 50%. Έχει βρεθεί συσχέτιση της εκδήλωσης της ωτοσκλήρυνσης με τη λοίμωξη με τον ιό της ιλαράς. Πιστεύεται ακόμη, ότι η έναρξη των διαβρωτικών διεργασιών στα οστάρια συντονίζεται με περιόδους ορμονικών διαταραχών στις γυναίκες όπως η εγκυμοσύνη και ο θηλασμός.
Ποιες μορφές έχει;
Η πάθηση χωρίζεται σε δυο βασικές μορφές: Την ‘’ωτοσκλήρυνση του αναβολέα’’ και πιθανώς και των υπόλοιπων οσταρίων και την ‘’κοχλιακή ωτοσκλήρυνση’’, ένας πιο σοβαρός τύπος στο οποίο επηρεάζεται το έσω ους με ή χωρίς τη συμμετοχή των οσταρίων. Ο ασθενής αργεί να αντιληφθεί ότι η ακοή του μειώνεται καθώς η βλάβη γίνεται αργά και περιοδικά. Στα πρώιμα στάδια της νόσου, το άτομο που πάσχει τις περισσότερες φορές μιλάει χαμηλόφωνα και αντιλαμβάνεται τους συνομιλητές του. Σε θορυβώδες μάλιστα περιβάλλον το πρόβλημα ακοής του γίνεται μικρότερο καθώς οι διάλογοι γίνονται με πιο δυνατές φωνές, ένα φαινόμενο που ονομάζεται “παρακουσία”.
Η βαρηκοΐα της ωτοσκλήρυνσης είναι μονόπλευρη ή και από τις δυο μεριές, ασύμμετρη και σταδιακά επιδεινούμενη. Ένα άλλο σύμπτωμα που μπορεί να έχουν οι ασθενείς με ωτοσκλήρυνση είναι οι εμβοές και συχνά εκείνες οδηγούν το άτομο σε ειδικό ΩΡΛ ιατρό για να τεθεί η διάγνωση. Ορισμένες φορές, εμφανίζεται ήπια έως μέτρια ζάλη και σπάνια μπορεί να εκδηλωθεί ίλιγγος. Η αναλυτική παρουσίαση του ατομικού και οικογενειακού ιστορικού του ασθενούς στον ιατρό, μπορεί να βοηθήσει στην έγκαιρη διάγνωση της νόσου (κληρονομική προδιάθεση, εγκυμοσύνη). Ο λεπτομερής ωτολογικός έλεγχος με ωτομικροσκόπηση θα αναδείξει ένα φυσιολογικό ανατομικά αυτί με φυσιολογική τυμπανική μεμβράνη και θα αποκλειστούν άλλες παθήσεις που προκαλούν παρόμοια συμπτώματα. Ο έλεγχος της ακοής με τονοδότες και ακοόγραμμα θα αποδείξουν το βαθμό του ελλείματος της ακοής καθώς και τον τύπο βαρηκοΐας (νευροαισθητήρια ή αγωγής), στοιχεία πολύτιμα για τη σωστή διάγνωση της νόσου. Το ιστορικό και η κλινική εξέταση συνήθως είναι αρκετά για να πείσουν τον ιατρό ότι πρόκειται για ωτοσκλήρυνση. Αν κριθεί απαραίτητο, η αξονική τομογραφία υψηλής ευκρίνειας με πολύ λεπτές τομές μπορεί να αναδείξει πιο προχωρημένη βλάβη στον αναβολέα ή τον κοχλία.
Ποια η κατάλληλη θεραπεία;
Υπάρχουν θεραπευτικές επιλογές για την ωτοσκλήρυνση και η καταλληλότερη μέθοδος για τον καθένα είναι διαφορετική. Η απόφαση για την θεραπεία είναι ένα θέμα συζήτησης και συνεργασίας μεταξύ του ιατρού και του ασθενούς. Ο έμπειρος ΩΡΛ χειρουργός προτείνει την κατάλληλη θεραπεία εξατομικευμένα, ανάλογα με την ηλικία και γενική κατάσταση του ασθενούς, το στάδιο της νόσου και τον βαθμό βαρηκοΐας. Οι επιλογές συνοψίζονται παρακάτω:
- Ακουστικά βαρηκοΐας όπου πλέον με τη σύγχρονη τεχνολογία υπάρχουν αξιόπιστες και ταυτόχρονα διακριτικές συσκευές, με προσαρμοσμένες ρυθμίσεις ανάλογα με τον τύπο και την βαρύτητα της βαρηκοΐας. Το ακουστικό προτείνεται σε ασθενείς που δεν επιθυμούν να χειρουργηθούν ή δεν το επιτρέπει η γενική κατάσταση υγείας τους. Θεωρείται η επιθυμητή θεραπευτική μέθοδος όταν το έλλειμα ακοής είναι μικρό ή σε περίπτωση που το χειρουργείο δεν θα βελτιώσει την ακοή.
- Φαρμακευτική αγωγή για την ωτοσκλήρυνση χρησιμοποιείται για περισσότερο από 40 χρόνια με τη χορήγηση φθοριούχου νατρίου μόνο του ή σε συνδυασμό με φθοριούχο ασβέστιο. Τα φάρμακα αυτά σταματούν τη συσσώρευση των αλάτων στα οστάρια και σε πρώιμα στάδια μπορούν έως και να διακόψουν εντελώς την νόσο. Συμπληρώματα διατροφής με μαγνήσιο και βιταμίνη D μπορούν να χρησιμοποιηθούν καθώς σε αρκετούς ασθενείς με ωτοσκλήρυνση έχει φανεί ότι υπάρχει έλλειψή τους.
- Η χειρουργική αντιμετώπιση με αναβολοτομή ή αναβολεκτομή είναι η σύγχρονη και πιο αποτελεσματική μέθοδος και πραγματοποιείται υπό ορισμένες προϋποθέσεις.